احتمالا در مورد ذرات معلق PM2.5 در اخبار شنیده باشید و یا حتی در جدول هایی که همراه گزارش شاخص کیفیت هوا، منتشر میشود آن را مشاهده کرده باشید. اما حتما به این موضوع فکر کرده اید که PM2.5 چیست؟ ،منشأ تولید ذرات معلق pm2.5 از کجاست؟ یا اینکه PM2.5 چه ضررهای برای سلامتی ما دارد؟ درادامه با پاسخ های این سوالات با ماهمراه باشید.
PM2.5 چیست؟
PM 2.5 که مخففی از Particulate Matter هستش، به دسته بندی خاصی از ذرات اشاره دارد که قطر آن ها 2.5 میکرون(میکرومتر) یا کوچکتر از آن می باشد. اگر میخواهید تصور بهتری از اندازه این ذرات داشته باشید باید بگویم که ضخامت متوسط تار موی یک انسان حدود 50 میکرون است یعنی ذره ی PM2.5 حدود 20 برابر کوچک تر است.
اثرات افزایش غلظت ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون بر محیط و دلایل
روزهای که باد به حد کمی می وزد یا اینکه اصلا بادی نمی وزد، ذرات PM 2.5 افزایش پیدا میکنه ، دلیل دیگر افزایش ذرات PM2.5 تعداد زیادی از فعالیت های صنعتی و انسانی می باشد که باعث تولید این ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون میشود.
افزایش غلظت PM 2.5 بر سلامتی انسان و اثرات آن
آلودگی هایی مانند PM2.5 که ذرات معلق زیر 2.5 میکرون میباشند میتوانند تا عمق دستگاه تنفسی نفوذ کنند تا به ریه ها برسند. از اثرات کوتاه مدت قرار گرفتن در معرض ذرات معلق PM 2.5 تحریک بینی ،گلو و ریه ها، سرفه ، عطسه کردن ، تنگی نفس ، کاهش عملکرد ریه و بدتر از آن، تشدید آسم میتواند باشد. در سال 2010 یک پژوهش علمی نشان داد که قرار گرفتن در معرض ذرات معلق زیر 2.5 میکرون بعد از چند ساعت تا چند هفته میتواند باعث عوارض قلبی غیر کشنده و حتی در بعضی مواقع موجب تحریک بیماری های قلبی خطرناک (که خطر وقوع مرگ و میر بالایی دارند) بشود. تحقیقات؛ افزایش بیماران قلبی عروقی ، مریضی ریوی و مرگ و میرناشی از این امراض را با افزایش غلظت ذرات PM 2.5 مرتبط هستند.همچنین این تحقیقات از احتمال وجود ارتباطی بین الگوی کاهش عملکرد ریه، افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان و بیماری قلبی با بالا رفتن غلظت PM 2.5 صحبت کرده اند. مردم با مشکلات قلبی و تنفسی ، کودکان و افراد سالمند به ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون حساس تر میباشند.
ذرات معلق PM 2.5 به چه دلیل ضرر دارد؟
این ذرات میتوانند که دامنه ی اثر وسیع و بسیار طولانی مدتی داشته باشند، به این خاطر که وقتی این ذرات وارد بدن انسان بشوند با آن شروع به برهمکنش می کند. به این صورت که وقتی از طریق جریان هوا به انتهای مجاری تنفسی می رسند، با انباشته شدن در اونجا، از طریق تبادل هوا با جریان خون در ریه ، انتشار پیدا می کنند و شروع به آسیب زدن به بخش های دیگر بدن میکند. یکی از چیز هایی که PM2.5 رو خطرناک تر می کنه این هستش که خیلی سخت می شود که از بدن، آن را خارج کرد. این قضیه نشان می دهد که دوری از در معرض این ذرات قرار گرفتن کار راحت تری از تلاش برای خارج کردنش هستش.با توجه به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری ، هر زمانی که یک نوع آلودگی برای همه ی مردم ضرر داشته باشد، گروه های حساس مردم نسبت به بقیه مردم بیشتر در معرض خطر هستند. این گروه های حساس شامل، کسانی که بیماری قلبی یا ریوی دارند، سالمندان، کودکان و نوزادان میشود. مردمی با بیماری قلبی میتوانند علائم لحظه ای رو وقتی در معرض ذرات معلق PM2.5 قرار گرفتند تجربه می کنند..در معرض ذرات معلق pm2.5 با غلظت بالا قرار گرفتن در طولانی مدت (طی چند سال ) میتواند ریسک مرگ و میر را نسبت به عوارض کوتاه مدت افزایش بدهد و امید به زندگی رو از چند ماه تا چند سال کاهش بدهد.
منشأ تولید ذرات معلق PM2.5
ذرات ریز معلق pm 2.5 ممکن است از دو منبع خارجی و داخلی به وجود بیان . در بیرون از فضای داخل، در درجه اول، ذرات ریز اگزوز ماشین، کامیون، اتوبوس و وسایل نقلیه خارج جاده ای (تجهیزات ساختمانی، ماشین برفی، لوکوموتیو) و فرایند های دیگری که با سوزاندن سوخت (مانند چوب،داغ کردن روغن و یا زغال) همراه هستند و یا منابع طبیعی مانند آتش سوزی در طبیعت باعث به تولید ذرات معلق و افزایش غلظت PM2.5 میشود. همچنین منابعی مانند نیروگاه ها میتواند باعث تولید این ذرات بشود، در واقع این واقعه از واکنش بین گازها یا قطرات در اتمسفر نشأت میگیره که ممکن است ازمنبع اصلی، مایل ها دورتر باشد. برای مثال در نیویورک بعضی از ذرات ریز اندازه گیری شده در هوا از منابع خارج شهری بوده است به خاطر اینکه ذرات ریز از مسافت های دور از منبع شان میتوانند حمل و جا به جا شوند برای همین اتفاقاتی مانند آتش سوزی در سطح گسترده( مانند جنگل) یا فوران های آتش فشانی میتوانند باعث افزایش غلظت ذرات ریز در صد ها مایل دور از محل اتفاق بشوند.یک دسته دیگر از منابع تولید ذرات PM2.5، ریزگرد هایی میباشد که از طریق فعالیت های داخلی تولید میشوند مانند سیگار کشیدن یا غذا درست کردن( سرخ کردن، آبپز کردن ، تفت دادن)، سوزاندن شمع یا چراغ های نفتی و روشن کردن شومینه و بخاری نفتی. این منابع داخلی به گونه ای هستندد که حتی اگر هوای فضای بیرون هیچ نوع آلودگی نداشته باشد، یا حتی اینکه پنجره خانه شما بسته باشد و هیچ آلودگی وارد خانه نشود نیز میتواند روی سلامتی شما تاثیر بگذارد منابع داخلی و خارجی PM2.5 رو هم میشود به دو دسته تقسیم بندی شوند، بعضی از منابع ذرات رو مستقیم و منتشر میکنند. ما این دسته رو به اسم منابع اولیه ذرات PM 2.5 میشناسیم این ها میتوانند شامل آتش سوزی و برخی دیگر از نیروگاه ها و پروسه های صنعتی شوند.مواد شیمیایی زغال سنگ یا اگزوز خودرو میتواند با آب در اتمسفر واکنش نشان دهد و ذرات PM2.5 رو شکل دهند و این ذرات میتوانئ که قطر آیرودینامیکشون زیر دو و نیم میکرون باشه . شناخت دقیق ترکیب شیمیایی غیرممکن است به این دلیل که آب و هوا ، دما و فعالیت های انسانی و سایر متغیر های موثر باعث شده که هزاران راه برای اینکه این ذرات فرم بگیرند وجود داشته باشد.
تاثیر بین المللی PM2.5
اثرات بهداشتی PM2.5 بارها جمعیت چندین منطقه از جهان را تحت تاثیر قرار داده است.سازمان جهانی تخمین زده است که آلودگی هوا جان بیش از 7 میلیون نفر را در جهان به صورت سالانه میگیرد و اطلاعات آن ها، این موضوع را نشان میدهد که از هر ده نفر در جهان، 9 نفر هوای آلوده تنفس میکنند. به خصوص کشورهای آسیایی که چندین بار از ذرات معلق PM2.5 موجود در آلودگی هوا آسیب های جدی دیدند، از سال 1990 تا سال 2010 ، تخمین زده شده است که مرگ و میر در شرق و جنوب اسیا بر اثر افزایش غلظت ذرات معلق به ترتیب 21% و 85% افزایش یافته است. این افزایش چشمگیر، به دلیل رشد جمعیت و کوچ مهاجران (به دلیل فشارهای اقتصادی) بود که همچنین با کنترل نکردن و سهل انگاری راجع به آلودگی هوا همراهی شد.این موقعیت در تضاد کامل با وضعیت در اروپا و آمریکای شمالی است ، جایی که بیش از دو دهه است که همبستگی بین مردم و PM2.5 کمتر شده ولی در شرق آسیا این همبستگی به خاطر کنترل نکردن بیشتر شده است.
آلودگی کشور هند
هند اثر به شدت زیادی در افزایش غلظت ذرات ریز معلق در آسیا گذاشته است و تاثیر بین المللی و داخلی به شدت زیادی در افزایش سطح غلظت ذرات معلق PM2.5 داشته است.با جمع آوری اطلاعات ماهواره های ناسا مربوط به PM2.5 به این نتیجه رسیدند که بیش از 4 نفر از 10 از اهالی هند، 5 برابر حد ایمن ذرات معلق تنفس میکنند.دهلی به طور به خصوص، به شهری بدنام برای فصل سوزاندن زباله هایش در ماه نوامبر تبدیل شده است زمانی که آسمان دودی و مه آلود یه اتفاق کاملا معمولی است و باد ها یک رودخانه از دود را دراکثر دشت هندو گنگ پراکنده می کند. با توجه به اطلاعاتی که از از سفارت امریکا گرفتیم؛ نتیجه ی این مه، افزایش غلظت ذرات ریز PM2.5 تا سطح خطرناکی در دهلی است،.
آلودگی کشور کره ی جنوبی
در همین زمان در کره ی جنوبی دارند با مشکل آلودگی هوا رو به رو میشوند به واسطه ی نزدیکی به چین.همچنین فعالیت های انسانی و صنعتی در محدوده خود. با توجه به شبکه رایدیویی NPR ،”شاخص کیفیت هوای سئول در 78 روز، برای جمعیت های حساس ،ناسالم در نظر گرفته شد (مانند کودکان ،سالمندان و کسانی که کسانی که دارای شرایط بیماری ریوی هستند)”در سال 2016 –یک اتفاقی که این شرایط رو در کره ی جنوبی تشدید کرده، اتکای مداوم این کشور به نیروگاه های زغال سنگ این کشور است.
آلودگی هوا در کشور چین
چین دارای بالاترین لول از فراگیری PM2.5 رو در جهان دارد، این تخمین زده شده که فراگیری pm2.5 در مرگ 1.2 میلیون نفر دخیل بوده است. PM2.5 بیرونی میتونه به داخل نفوذ کنه. در چین ، ساکنین شهری 87 درصد از وقتشون رو در محیط داخل میگذرونند و این درصد میتونه برای زیر گروه های حساس به درصد بالاتری هم برسه.(مانند بچه های کوچک و سالمندان). به علاوه این بسیار مهم است که راه هایی رو شناسایی کنیم که در معرض PM2.5 قرار گرفتن در محیط داخل را کاهش بدهیم. برخلاف محیط بیرون، کاهش قابل توجه PM2.5 میتونه در محیط داخلی با استفاده از فیلتر های تصفیه ی هوا به راحتی بدست بیاد . به علاوه چند تحقیق در گذشته پتانسیل استفاده از فیلترهای هوا برای سلامت قلبی عروقی نشان میدهند.هرچند این تحقیقات در کشور های کمتر آلوده انجام شده و شواهد تجربی خاصی از کشورهایی مانند چین وجود ندارد.
6 thoughts on “افزایش غلظت ذرات PM2.5 در آلودگی هوا و اثر آن بر سلامتی انسان”
آلودگی همه کشور ها رو گفتید چرا آلودگی تو ایران رو نگفتید که داره ذره ذره مردم رو به قتل می‌رسونه و باعثش دولت و مسولین جنایت کار هست
این مقاله بر اساس تحقیقات موثقی که روی این موضوع انجام گرفته و به همراه اعداد و ارقام دقیق، خدمت شما ارائه شده.
مشکلات آلودگی هوای ایران و افزایش چشمگیر این آلاینده بر کسی پوشیده نیست اما متاسفانه تحقیقات تخصصی روی این موضوع در ایران انجام نمیشه و فقط به طور روزانه مقدارشو اندازه گیری میکنن و اعلام میکنن، به حدی که کمتر کسی حتی از وجود چنین آلاینده ای خبر داره.
تشکر میکنم از نظرتون در بروزرسانی بعدی این مقاله حتما به این موضوع اشاره میکنم.
وقتی انقدر خطرناک هست چرا تصمیم جدی تری گرفته نمیشه؟ واقعا ترسناک به نظر میرسه
درود بر شما، بله متاسفانه برای جلوگیری از افزایش این ذرات ریز ولی خطرناک نیاز به تصمیمات مختلفی از سوی ارگان‌های مختلف هست بطور مثال در خصوص خودروهای سنگین که معاینه فنی ندارند بطور جدی برخورد شود و از تردد آنها جلوگیری شود،
اما نباید بیکار نشست حداقل میتونیم خودمون دست به کار بشیم در حال حاضر بهترین راه پیشگیری از بروز مشکلات تنفسی ناشی از این ذرات، استفاده مداوم از دستگاه تصفیه هوای مناسب با محل زندگی، محل کار و داخل خودرو است،
به محصولات آلماپرایم اعتماد کنید.
منظور از PM 2.5 در واقع اندازه ذرات است که با واحد میکرون اندازه گیری میشن، اما ذرات گرد و غبار و ریزگردها در این ابعاد بسیار مورد توجه قرار گرفته است ذرات دوده و … خطرناک دیگری هم هستند که برای جلوگیری از نفوذ به سیستم تنفسی بدن نیاز به هوای تصفیه شده است.