عملکرد ضدعفونی توسط لامپ یو وی
طول موجهای کوتاه اشعه فرابنفش (یو وی) میتواند باکتریها و ویروس ها و سایر ارگانیسمهای کوچک را نابود کند. با تابش اشعه ماوراء بنفش با خاصیت ضدعفونی کنندگی بالا از بین برنده میکروارگانیسمهای موجود در هوا نظیر باکتریها، ویروسها و قارچها می باشد. لامپ یو وی، ویروسها را تا 97.6% جذب می نماید. انسان از قرنها پیش اعتقاد داشت، که نور خورشید میتواند از گسترش عفونتها جلوگیری کند. تحقیقات جدید در مورد تاثیر این پرتو بر روی میکروارگانیسمها منتج به ساخت سیستمهای جدید ضدعفونی برای مایعات، هوا و همچنین سطح اجسام گردید. امروزه ضدعفونی با اشعه ماورای بنفش، نه فقط به عنوان یک روش با ارزش و موثر شناخته شده، بلکه در خیلی از موارد به عنوان مکمل سایر روشهای ضدعفونی بکار گرفته میشود.
فرابنفش( Ultraviolet) یا به اختصار یو وی، موجی است در گستره امواج الکترومغناطیسی با طول موجی کوتاهتر از نور مرئی، ولی بلندتر از پرتو ایکس. به بیانی دیگر انرژی آن کمتر از پرتو ایکس، ولی بیشتر از نور مرئی است. از پرتو فرابنفش (یو وی) برای ضدعفونی آب، ضدعفونی هوا، مواد خوراکی، تجهیزات پزشکی و لوازم صنعتی و غیره میتوان استفاده نمود.
مکانیسم ضدعفونی با اشعه ماورای بنفش (یو وی)
برخلاف اغلب ضدعفونی کنندهها، تشعشع اشعه ماورای بنفش، میکروارگانیسمها را به وسیله اثر متقابل شیمیایی غیر فعال نمیکند بلکه آنها را به وسیله جذب نور توسط خودشان غیر فعال می نماید که باعث واکنش فتوشیمیایی میشود. اشعه مذکور، مواد مولکولی ضروری برای عامل سلولی را تغییر می دهد. چون اشعه یو وی در دیواره سلول میکروارگانیسمها نفوذ میکند، اسیدهای نوکلئیک و دیگر مواد سلولی حیاتی به وسیله اثر آن، تحت تاثیر قرار میگیرند. در نتیجه، سلولهایی که در معرض این اشعه قرار گرفته اند صدمه دیده و یا نابود میشوند.
ضدعفونی فضاها و سطوح
ضدعفونی فضا و سطوح بعد از ضدعفونی آب یکی از مهمترین و موفقترین موارد استفاده از اشعه ماورای بنفش به شمار میآید. در حالی که ضدعفونی هوا با وسایل متداول ضدعفونی به سختی ممکن بوده و یا عملی نباشند، اشعه ماورای بنفش به عنوان وسیلهای موثر برای از بین بردن میکروارگانیسمهای معلق در هوا به کار میرود. در این روش کل هوای موجود در فضا به کمک جریان طبیعی از مجاورت لامپها عبور نموده و تراکم میکروبی موجود در فضا به میزان بسیار زیادی تقلیل مییابد. بدین ترتیب از انتقال بیماریها و عفونتهایی که از راه تنفسی سرایت میکنند جلوگیری میگردد.
موارد کاربرد اشعه یو وی برای ضدعفونی فضاها :
- • بیمارستانها (اتاق عمل ، اتاق انتظار ، بخشها و لباسشوییها)
- • داروسازی ، آزمایشگاهها و آشپزخانه ها
- • صنایع غذایی ، کشتارگاهها ، صنایع لبنی ، پرورش دام و طیور ، تولید خشکبار
- • تهویه مطبوع
موارد کاربرد اشعه یو وی برای ضدعفونی سطوح اجسام
- • ضدعفونی مواد بسته در صنایع غذایی مانند فویل ، قوطی و بطری
- • جلوگیری از آلودگی مواد در فرآیند تولید و بسته بندی
- • مخازن ، ظروف و بطری و همچنین دستگاههای پرکن
لامپ یو وی و کاربردش در تصفیه هوا
لامپ یو وی در صورت وجود در دستگاه تصفیه هوا، با تابش اشعه ماوراء بنفش با خاصیت ضدعفونی کنندگی بالا از بین برنده میکروارگانیسمهای موجود در هوا نظیر باکتریها، ویروسها و قارچها می باشد. لامپ یو وی، ویروسها را تا 97.6% جذب می کند. گاهی ممکن است در یک دستگاه تصفیه هوا از لامپ یو وی بصورت مستقل استفاده شود که در این حالت کارایی آن در زمینه میکروبزدایی و ضدعفونی خواهد بود و عمدتا چنین تکنیکی در مراکز بهداشتی و اتاق های عمل استفاده می شود.