گلسنگ ها، شاخص هایی برای کیفیت هوا

گلسنگها معروف ترین و حساس ترین شاخص ها، برای آلودگی هوا، خصوصا برای دی اکسید گوگرد (SO₂) می باشند، بخشی از این معروفیت، مربوط به ساختار زیست شناسی منحصر به فرد آنهاست. بر اساس مطالعات گسترده و آزمایشگاهی، اثبات این مدعا به بیش از 100 سال قبل برمی گردد.

این موجودات جالب توجه از همزیستی قارچ ها با جلبک های سبز یا سیانوباکترها تشکیل می شوند. هر چند هر گلسنگ یک موجود یگانه است، اما بدن آن از دو نوع موجود زنده گوناگون ساخته شده است. بخشی فتوسنتز کننده که نوعی جلبک یا سیانوباکتری (فوتوبیونت) و بخش دیگر، قارچی است که نقشی در غذاسازی نداشته، مصرف کننده است (مایکوبیونت). نقش بخش قارچی در پیکر یک گلسنگ، تامین مواد خام لازم برای فتوسنتز است که از محیط دریافت کرده و در اختیار بخش اول گلسنگ قرار می دهد.

اثرات باران اسیدی بسیار مشابه اثرات SO₂ می باشد. حساسیت شدید گلسنگها به SO₂ تا حدودی مربوط به توانایی آنها برای جذب بیشتر SO₂ نسبت به گیاهان آوندی است. آلاینده های هوا نه تنها بر رشد، پتانسیل تولید مثل و مورفولوژی تاثیر گذاشته و طیف وسیعی از فرایندهای فیزیولوژیکی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد بلکه در تغییرات ساختاری نیز منعکس می شود. تأثیر آلاينده های آلی به گلسنگ ها تا حد زيادي مستند نشده و همین موضوع فضایی را براي تحقیقات گسترده تر در آينده فراهم می کند، درحالیکه برای شناخت آلاينده هاي هوا به صورت سنتي، بایستی کار زيادي انجام گیرد.